Voor mensen die werken in cruciale sectoren als onderwijs, zorg en politie wordt het steeds lastiger in Amsterdam een passende woning te vinden. In het basisonderwijs draagt dit bij aan groeiende personeelstekorten. Net als in de rest van Nederland zijn de tekorten in Amsterdam het grootst op scholen waar goed onderwijs het meeste verschil kan maken. Het beter faciliteren van het wonen van leraren is daarmee een cruciale schakel in het werken naar meer kansengelijkheid.  

De leraren- en schoolleiderstekorten in het Amsterdamse primair onderwijs zijn per 1 oktober 2023 verder opgelopen naar 18,6% (937 fte). De Amsterdamse Lerarenagenda 2023-2027 schetst een uitgebreid palet aan lopende aanpakken deze trend te keren. De lastige woonsituatie voor leraren staat centraal in dit onderzoek getiteld ‘Voorbij het lerarentekort. Wonen en werken in een ongelijke stad’. Woningen zijn niet alleen schaars en kostbaar maar bovenal vaak niet toekomstbestendig: veel leraren ervaren woononzekerheid. Ze zitten in een te kleine woning terwijl zij aangeven samen te willen wonen of een gezin te stichten. Of zij zitten in een woning die wel past, maar waarvan het tijdelijke huurcontract afloopt. Uit de ervaringsverhalen van leraren blijkt dat de opwaartse woonladder, waarbij ze eerst als student, daarna als starter en vervolgens als stel of (aankomend) gezin een woning vinden, is vastgelopen. Cijfers uit ons onderzoek laten zien dat het aantal leraren dat in Amsterdam woont en werkt de laatste jaren afneemt. Het aandeel dat jaarlijks de stad verlaat voor een andere woonlocatie neemt juist toe. De lastige woningmarkt is één van de factoren is die meespeelt in hun overwegingen om in het onderwijs te blijven. Juist door hun effect op het opgroeien van Amsterdamse kinderen, is een betere woonsituatie voor (toekomstige) leraren, een sleutel tot meer kansengelijkheid in de stad.   

In dit e-magazine presenteren we de uitkomsten van kwantitatief en kwalitatief onderzoek naar woonsituatie van Amsterdamse basisschoolleraren.

De kernboodschap biedt een overzicht van belangrijkste bevindingen uit het onderzoek en doen we suggesties voor beleid.

De verkennende literatuurstudie biedt meer context en achtergrond over de woningmarkt, sleutelberoepsgroepen en de huidige personeelstekorten. 

In het kwantitatieve onderzoek zijn datatrends van verschillende beroepsgroepen gevisualiseerd in factsheets. 

In het kwalitatieve onderzoek zijn (aankomende) leraren geïnterviewd over hun woon-werksituatie.

In de documentaire Zonder Leraar: help de leraar vertrekt uit Amsterdam zijn leerkrachten en pabo-studenten van verschillende scholen een half jaar gevolgd. Lees hier meer over de totstandkoming van de documentaire.

Inleiding

Voorbij het Lerarentekort. Wonen en werken in een ongelijke stad.

Dorien Manting (UvA)

Stan Majoor (HvA)

Inleiding

Voorbij het Lerarentekort. Wonen en werken in een ongelijke stad.

Voor mensen die werken in cruciale sectoren als onderwijs, zorg en politie wordt het steeds lastiger in Amsterdam een passende woning te vinden. In het basisonderwijs draagt dit bij aan groeiende personeelstekorten. Net als in de rest van Nederland zijn de tekorten in Amsterdam het grootst op scholen waar goed onderwijs het meeste verschil kan maken. Het beter faciliteren van het wonen van leraren is daarmee een cruciale schakel in het werken naar meer kansengelijkheid.  

De leraren- en schoolleiderstekorten in het Amsterdamse primair onderwijs zijn per 1 oktober 2023 verder opgelopen naar 18,6% (937 fte). De Amsterdamse Lerarenagenda 2023-2027 schetst een uitgebreid palet aan lopende aanpakken deze trend te keren. De lastige woonsituatie voor leraren staat centraal in dit onderzoek getiteld ‘Voorbij het lerarentekort. Wonen en werken in een ongelijke stad’. Woningen zijn niet alleen schaars en kostbaar maar bovenal vaak niet toekomstbestendig: veel leraren ervaren woononzekerheid. Ze zitten in een te kleine woning terwijl zij aangeven samen te willen wonen of een gezin te stichten. Of zij zitten in een woning die wel past, maar waarvan het tijdelijke huurcontract afloopt. Uit de ervaringsverhalen van leraren blijkt dat de opwaartse woonladder, waarbij ze eerst als student, daarna als starter en vervolgens als stel of (aankomend) gezin een woning vinden, is vastgelopen. Cijfers uit ons onderzoek laten zien dat het aantal leraren dat in Amsterdam woont en werkt de laatste jaren afneemt. Het aandeel dat jaarlijks de stad verlaat voor een andere woonlocatie neemt juist toe. De lastige woningmarkt is één van de factoren is die meespeelt in hun overwegingen om in het onderwijs te blijven. Juist door hun effect op het opgroeien van Amsterdamse kinderen, is een betere woonsituatie voor (toekomstige) leraren, een sleutel tot meer kansengelijkheid in de stad.   

In dit e-magazine presenteren we de uitkomsten van kwantitatief en kwalitatief onderzoek naar woonsituatie van Amsterdamse basisschoolleraren.

De kernboodschappen bieden een overzicht van belangrijkste bevindingen uit het onderzoek en doen we suggesties voor beleid.

De verkennende literatuurstudie biedt meer context en achtergrond over de woningmarkt, sleutelberoepsgroepen en de huidige personeelstekorten. 

In het kwantitatieve onderzoek zijn datatrends van verschillende beroepsgroepen gevisualiseerd in factsheets. 

Het kwalitatieve onderzoek is in een zelfstandige publicatie uiteengezet. Lees hier wat de belangrijkste uitkomsten zijn uit de interviews.

In de documentaire Zonder Leraar: kan de leerkracht in Amsterdam blijven?  zijn leerkrachten en pabo-studenten van verschillende scholen een half jaar gevolgd. Lees hier meer over de totstandkoming van de documentaire.