De podcastreeks Minder uren, betere lessen?

Bijlage 2: Onderzoeksopzet

Om antwoord te geven op de onderzoeksvraag hebben we de negen volledige gesprekken geanalyseerd waarop de podcastafleveringen zijn gebaseerd. De gesprekken zijn getranscribeerd, daarna zijn in de transcripten met gebruik van MAXQDA2022 fragmenten onderscheiden die gecodeerd zijn op basis van de vijf centrale begrippen uit de onderzoeksvraag (reductie van het aantal lesuren, gezamenlijke ontwikkeltijd voor leraren, beter onderwijs, aantrekkelijkheid lerarenberoep, leeropbrengsten).

In het eerste deel van het eerste manuscript hebben beide onderzoekers samen fragmenten onderscheiden, deze gecodeerd en er opmerkingen en subcodes aan toegevoegd. Daarna heeft ieder afzonderlijk de rest van dat transcript gecodeerd. Deze coderingen werden vergeleken en besproken. Na voldoende overeenstemming hebben beide onderzoekers de overige transcripten verdeeld en individueel op dezelfde manier gecodeerd. Tot slot liepen beide onderzoekers ieder een transcript na dat door de ander was gecodeerd. Daarin werden geen opvallende punten aangetroffen.

Daarna noteerden we bij elk fragment/codering in steekwoorden de inhoud van het fragment en de naam en rol van degene die het gezegd heeft. Op basis van de steekwoorden werden aan ‘reductie van het aantal lesuren’ en ‘gezamenlijke ontwikkeltijd voor leraren’ een aantal subcodes toegevoegd. De codes, subcodes, en korte inhoud in de opmerkingen zijn vervolgens gebruikt om de risico’s en condities te onderscheiden en de opbrengsten en aanbevelingen te formuleren.

We beschouwen de podcastreeks als een onderzoek naar de vraag: Op welke wijze kan een reductie van het aantal lesuren van leraren (en leerlingen) ten gunste van gezamenlijke ontwikkeltijd voor leraren, bijdragen aan beter onderwijs en de aantrekkelijkheid van het lerarenberoep, zonder daling van leeropbrengsten?

  • Het biedt een mogelijkheid om leraren en andere actoren in de directe praktijk een stem te geven.

  • Het maakt het mogelijk om verschillende perspectieven uit te diepen, en al die perspectieven met elkaar in dialoog te brengen.

Doelen van de podcastreeks

Het format van een podcast is te vergelijken met een diepte-interview. Daarmee kun je een podcastreeks zien als een onderzoek rond de centrale vraag: Op welke wijze kan een reductie van het aantal lesuren van leraren (en leerlingen) ten gunste van gezamenlijke ontwikkeltijd voor leraren, bijdragen aan beter onderwijs en de aantrekkelijkheid van het lerarenberoep, zonder daling van leeropbrengsten?

Bovendien is het een ingewikkeld vraagstuk, waarin verschillende elementen een rol spelen. Met dat in het achterhoofd besloten we om het vraagstuk met een podcastreeks te verkennen. Die aanpak heeft twee voordelen:

Het vraagstuk van ontwikkeltijd voor leraren staat al een tijd op de agenda. Toch is het gesprek hierover vooral een gesprek aan de beleidstafels van de sociale partners (zoals vakbonden, politici en beleidsmakers). Leraren en anderen uit de directe praktijk komen hierover weinig aan het woord.