Rechtvaardigheid & Erkenning

Je erkend voelen is, naast bijvoorbeeld geborgenheid en aanmoediging, een van de emotionele basisbehoeftes van de mens. Wanneer we ons erkend voelen, ervaren we een gevoel van verbondenheid en waardering. Je kunt erkenning ook zien als een maatschappelijke basisbehoefte. Onze samenleving is divers. Om goed te functioneren en rechtvaardig te zijn, is erkenning onmisbaar. Erkenning van de diversiteit aan identiteiten, uitgangspunten, behoeften, meningen en ervaringen. Als we dat samen doen, blijven we verbonden en kunnen we iedereen waarderen. Het tegenovergestelde is ook een feit: als je onrecht ervaart en dit wordt niet erkend, veroorzaakt dit hevige stress, pijn en boosheid. In sommige gevallen spreken deskundigen van trauma, of zelfs traumastapeling.  

Voor professionals die werken aan spannende verdelings- en participatievraagstukken in de stad is het werken met erkenning essentieel. Maar hoe geef je erkenning, en aan wie? Hoe zorg je voor erkenning van minder gehoorde stemmen, soms zelfs van mensen die er (nog) niet zijn, toekomstige bewoners of generaties, of mensen ver weg? In deze editie volgen of bevragen we een aantal mensen die actief bezig zijn met erkenning. Hoe doen zij dat? Wat leren we daarvan? Wij zien alvast een paar dingen: 

Het uitspreken van je niet gehoord voelen of je gevoel van onrecht kan leiden tot conflict, terwijl het vermijden van dat conflict kan leiden tot wantrouwen en terugtrekken. Het bespreekbaar maken van erkenning is een hele een kunst en vergt soms kunst als vorm, zoals de muziek van Don Ken Erhunse, de zogenaamde imaginaries van Núria Arbonés Aran of de kleine blikvangers van de stad. Het kan pijnlijk zijn en legt machtsstructuren en belangen bloot. Soms stapelt onrecht zich op, en laat dat sporen na als trauma bij personen en in de maatschappij (denk aan de toeslagenaffaire of het slavernijverleden). Hoe kunnen we dat persoonlijke maar ook collectieve trauma erkennen, en rouwen, over hoe het is of was? In haar essay gaat Charissa Leiwakabessy hierop in.  

Erkenning vergt moed en reflectie. Het vraagt openheid en eerlijkheid over wat er is: welke (oneerlijke) verschillen zijn er? Je ziet dat bijvoorbeeld in het artikel over de Wildemanbuurt, die door bewoners wordt ervaren als "vergeten buurt". Welke stemmen worden minder gehoord? Waar komt dat door? En hoe maak je dit bespreekbaar? Daar gaat het over in het artikel over het werk van Abdellah. Het gaat over wie je zelf bent en waarin jij erkend wilt worden en over de verschillen die je niet (meer) ziet. Over je eigen positie, zoals in het interview met Marthe aan de orde komt. En we merkten het ook toen we deze editie maakten – als je het ene onrecht of verschil of een mens of groep of een stem of een idee wilt erkennen – erken je dan een ander niet? En wie zijn wij om dat te doen?  

We hopen dat het erkennen van de diverse verhalen en ervaringen in onze stad een fundamentele stap richting een inclusievere gemeenschap zet. Als bondgenoten zetten we ons in om de stemmen die vaak ongehoord blijven, te versterken en een licht te werpen op de verhalen die onze collectieve geschiedenis vormen. En zoals uit Bewogen Inspiratie blijkt, zijn er gelukkig velen met ons. Dit proces vereist constante zelfreflectie en de moed om kritisch naar onze eigen posities en vooroordelen te kijken. We weten dat wanneer je voldoende erkenning krijgt als persoon, het ook makkelijker is om erkenning te geven aan anderen. Misschien is dat ook zo met deze uitgave; hopelijk bieden wij inspiratie tot erkenning en dragen we het daarmee ook zelf uit, zodat we deze samen weer doorgeven aan anderen. 

Bob, Carin, Eline, Julie, Lex, Marieke,
Marije, Marthe en Saskia 
Centre of Expertise Rechtvaardige Stad